Leerplan Chinees voor volwassenen 2007-2008
Inleiding
Een goed begin is het halve werk. Een oude Nederlandse gezegde past ook goed bij het lesgeven Chinees. Om de cursussen van het komende cursusjaar vorm te geven, heb ik op basis van het model didactische analyse van professor van Gelder een leerplan ontwikkeld. Aan de hand van het onderstaande schema wordt stapsgewijs het leerproces opgebouwd.
Beginsituatie en Eindtermen
Elk leerproces kan worden gezien als een veranderingsproces die leidt naar een gewenste eindsituatie. Er is altijd een beginsituatie aanwezig. Om deze beginsituatie te analyseren stel ik de volgende vragen:
Wat is de achtgrond van de cursisten?
Wat interesseert hun op dit moment?
Wat is de motivatie van de cursisten?
Hoeveel kennis hebben ze van de Chinese taal en cultuur?
De doelgroep bestaat uit volwassenen die verschillende achtgrond hebben wat hun beroep en opleiding betreft. Sommige cursisten hebben zakelijke relatie met China, anderen willen graag reizen naar China of daar stage lopen. Ook zijn er cursisten die een adoptie kind uit China hebben en die hierdoor meer van China willen weten. Wat ze dus gemeen hebben is dat zij allen zeer geïnteresseerd zijn in de Chinese taal en cultuur, maar daarvan nog nauwelijks kennis hebben. Na de afronding van de cursus hebben ze dat wel. Deze eindtermen beschouw ik als het hoofddoel van het leerproces. Om dit hoofddoel te behalen zijn er leerdoelen afgeleid.
Leerdoelen vaststellen
Met het bepalen van de leerdoelen stel ik vast wat de cursisten na het afronden van een afzonderlijke leersituatie moeten kunnen.
Er zijn vijf belangrijke regels bij het vaststellen van leerdoelen:
-- een heldere formulering,
-- leerdoelen afleiden van het hoofddoel,
-- subdoelen geleidelijk opbouwen wat kennis en vaardigheden betreft,
-- haalbaarheid bepalen en op basis daarvan keuzen maken,
-- relevantie checken en waarnodig bijsturen.
Om de beoogde leerdoelen te bereiken heb ik per twee lessen een subdoel bepaald. Dit subdoel bestaat telkens uit een afgeronde cultureel aspect en een taalonderdeel. Stap voor stap bouwt de cursist de woordenschat op en breidt hij zijn kennis van de Chinese cultuur uit.
De competenties van de cursisten lopen natuurlijk uiteen, om de haalbaarheid van de doelen voor elke cursist te waarborgen, stel ik dan voor elke fase de prioriteiten op, zodat de cursist niet met te veel onderdelen tegelijkertijd bezig hoeft te zijn .
Bijvoorbeeld voor de eerste vier lessen is het belangrijkste om met behulp van Pinyin aan de uitspraak te wenen, en zelf te oefenen. Het herkenen en schrijven van de karakters hebben hier minder prioriteit. In deze eerste fase maakt men ook kennis met de achtgrond en de beginselen van de taal. Op deze manier wordt de basis gelegd voor het verder leren van de karakters.
Uiteindelijk zullen de cursisten na afloop van de cursus een basiskennis hebben van de Chinese taal en een dieper begrip hebben van de Chinese gewoontes en gebruiken. Zij zijn ook in staat eenvoudige zinnen te begrijpen en zeggen en, afhankelijk van de eigen inspanningen, een beperkt aantal karakters te kunnen lezen en schrijven.
Voor de beginners is de Chinese taal bekend als erg moeilijk te leren. Daarom is het heel belangrijk om een leuke start te maken. Aanmoediging en begrip van de docent is noodzakelijk. Uit praktijkervaring blijkt dat elke groep heel anders kan zijn, maar de behoeften van de cursisten blijven bij mij het belangrijkste. Zo probeer ik steeds de zaken van uit hun perspectief te bekijken, en de leerstof daarop af te stemmen.
Leerstof ontwikkelen
• het kiezen van de leerstof
De keuze van de leerstof hangt af van de leerdoelen. Voor het Chinees leren hangt de keuze van de leerstof zeker ook van de doelgroep af. De juiste leermaterialen kunnen de leerproces bevorderen, en een stimulerende leersfeer ontwikkelen.
In de beginsituatie is het kader van mijn doelgroep vastgesteld. Hun behoeften en leerdoelen vormen mijn uitgangspunt bij het vinden van een passende leerstof. Dit heb ik heel moeilijk gevonden toen ik drie jaar geleden net begonnen ben met het opzetten van de cursus Chinese taal en cultuur. Veel van de lesmaterialen die beschikbaar zijn, zijn inhoudelijk moeilijk toepasbaar voor mijn doelgroep. De lesmaterialen zijn vrijwel altijd gebaseerd op het Engels als eerste taal en vaak ook geschreven voor studenten die in China Chinees studeren.
De Chinese taal wijkt in vele aspecten af van de Europese talen, als de inhoud van de cursus ook niet goed aansluit bij de doelgroep, dan raak ik als docente de interesse en enthousiasme van de doelgroep kwijt. Om deze redenen heb ik zelf thematisch leermateriaal ontwikkeld.
• Thematisch werken
Dit leermateriaal bestaat uit 22 lessen, verdeeld over 2 cursussen. De eerste 12 lessen vormen de kennismakingscursus. De vervolgcursus bestaat uit 10 lessen, waarin het accent ligt bij het praktisch gebruiken van de Chinese taal en het begrijpen van de basisregels van de grammatica.
Bij de kennismakingscursus staat per 2 lessen een bepaald thema centraal. Rondom dit thema worden in de les de culturele aspecten behandeld. Ook de conversaties van het taalgedeelte van de les draaien om ditzelfde thema. Bijvoorbeeld met het thema “thuis bij een Chinees gezin” worden onder andere familie relaties en de omgangsvormen besproken. De tekst gaat uiteraard over een bezoek aan een Chinese familie thuis. De nieuwe woorden en zinnen die hier uit voort komen kunnen de cursisten door middel van rollenspelen in praktijk brengen.
Elk thema is dus als een kapstok waaraan de verschillende leeractiviteiten worden opgehangen.
Didactische werkvormen
De leeractiviteiten van de lessen zijn onder andere
-- het bespreken van de culturele aspecten,
-- de dialoog / tekst,
-- uitspraakoefeningen,
-- zinnen maken / schrijfoefeningen,
-- het behandelen van grammaticale punten.
Om leeractiviteiten op gang te brengen en de leerdoelen daarvan te kunnen bereiken is het vaststellen van de juiste didactische werkvormen noodzakelijk. Naast de traditionele werkvormen zoals hoorcollege en onderwijsleergesprek, zijn discussie, demonstratie, rollenspelen, practicum en groepsgesprek ook toepasselijke werkvormen.
Bijvoorbeeld bij het leren van een nieuwe dialoog zijn behalve een hoorcollege ook de didactische werkvormen practicum en rollenspelen onmisbaar. Het gaat hier vooral om het oefenen van de spreekvaardigheden. Na dat de cursisten de concrete uitleg van de dialoog hebben gekregen, kunnen ze in groepen de dialoog naspelen.
Het culturele deel van de les is ontspannend en vooral voor de cursisten erg interessant. Met werkvormen zoals discussie en groepsgesprek gaan wij met elkaar meningen uitwisselen.
Aan het eind van elk thema volgt een kleine toetsing en beoordeling. Bijvoorbeeld door middel van een overhoring checken wij gezamenlijk in hoeverre de cursisten in staat zijn de geleerde woorden in praktijk te brengen.
Op deze manier kan ik ook bekijken of de subdoelen behaald zijn.
Evaluatie
Een leerproces is niet compleet zonder evaluatie. Om het leerproces goed af te sluiten, komen deze vragen voort:
-- sluit de leermaterialen goed bij de behoeften van de cursisten?
-- zijn de cursisten tevreden met de het leerproces?
-- hebben de cursisten basiskennis opgebouwd van de Chinese taal en cultuur?
-- hoe ervaren de cursisten de hoeveelheid van de leerstof ?
-- is er voldoende afwisseling?
Met deze vragen vindt de eindevaluatie plaats. Omdat ik werk met zelfgemaakt leermateriaal, is de evaluatie zeer belangrijk. Uit de feedback van de cursisten krijg ik nuttige informatie over hoe ze de leerstof hebben ervaren. Hiermee kan ik de leerstof aanpassen en steeds verbeteren.
Ruoling Pang
